Bestaande hbo en wo opleidingen doorgelicht in 2020

Analyse van macrodoelmatigheid van het bestaande aanbod

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen wil dat het bestaande hbo en wo opleidingsaanbod (ook) wordt getoetst op macrodoelmatigheid. Het CDHO is gevraagd om deze analyse te maken. De bedoeling is om hierover in september 2020 te rapporteren.

Doorlichting

De ‘doorlichting’ heeft tot doel om huidige knelpunten in de macrodoelmatigheid van het huidige opleidingsaanbod te signaleren en om de onderwijsinstellingen inzichten aan te reiken waarmee ze zelf hun inzet om opleidingen toekomstbestendig te houden kunnen versterken. Het gaat om analyses op basis van kwantitatieve criteria en op basis van arbeidsmarktprognoses.

Alle bestaande bekostigde voltijd hbo en wo opleidingen worden geanalyseerd (bekostigde voltijd hbo Associate degrees, hbo bachelors, hbo masters, wo bachelors en wo masters). De analyse wordt gepresenteerd op het niveau van de subsubclusters binnen het Croho zoals de Onderwijsinspectie die heeft gedefinieerd. Indien van toepassing zal daarbij worden geabstraheerd van unieke opleidingen.

Criteria

De analyse wordt gemaakt op basis van de twee kwantitatieve criteria. Het betreft twee kwantitatieve criteria waarmee reeds in het mbo wordt gekeken of aan de zorgplicht arbeidsmarktperspectief wordt voldaan:

• Criterium 1: minstens 70% van de afgestudeerden heeft een jaar na afstuderen een baan (bron: CBS data);

• Criterium 2 : minstens 50% van de werkende afgestudeerden heeft een jaar na afstuderen een baan op het niveau van de opleiding of indien mogelijk een vergelijkbaar alternatief criterium (bron: CBS en/of hbo-monitor en de Nationale Alumni Enquête indien beschikbaar).

Voor zover mogelijk worden bij de analyse op basis van deze criteria meerjarige cijfers gebruikt, zodat trendanalyses gemaakt kunnen worden en ook op basis daarvan signalen naar voren kunnen worden gebracht.

Indien niet aan één van de criteria wordt voldaan

Opleidingen (of clusters van opleidingen) die niet voldoen aan minimaal één van de criteria, worden nader geanalyseerd op basis van objectieve gegevens teneinde een beter beeld te krijgen van de knelpunten in de aansluiting tussen deze opleidingsclusters en de arbeidsmarkt. Bij deze verdiepende analyses wordt per (subsub)cluster tenminste aandacht besteed aan instroomontwikkelingen in de afgelopen vijfjaar, uitval, switch en diplomarendement.

Maatschappelijke en wetenschappelijke behoefte

Om een meer integraal beeld te krijgen van de macrodoelmatigheid van de opleidingen te krijgen die uit bovenstaande analyse voortvloeien, is het van belang dat naast de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt ook de wetenschappelijke en maatschappelijke behoefte in ogenschouw wordt genomen, zoals dat ook al gebruikt wordt bij het macrodoelmatigheidsbeleid voor nieuwe opleidingen.   Er wordt een panel gevormd waarin verschillende deskundigen hun visie kunnen geven op de maatschappelijke en wetenschappelijke relevantie van die opleidingsclusters. Het panel kan hierbij tevens - indien beschikbaar - andere voor de analyse direct relevante gegevens inbrengen als aanvulling op de kwantitatieve en verdiepende analyses. Het panel kan bestaan uit deskundigen uit het hbo en wo (bekostigd en niet-bekostigd onderwijs) en voormalige leden van studentenorganisaties.

Arbeidsmarktprognoses

In bovengenoemde analyse is het van belang om ook aandacht te besteden aan toekomstgerichte arbeidsmarktprognoses zoals die van het ROA en op het formuleren van aandachtspunten voor sectoren op basis van een doorkijk naar de komende jaren.

De CDHO zal een reflectie te geven over de manier waarop de doorlichting van de macrodoelmatigheid van het bestaande opleidingsaanbod regulier zou kunnen worden vormgegeven.

NIDAP

NIDAP voert al meer dan 25 jaar onafhankelijke portfolio en positie analyses uit op het gebied van onderwijs, opleidingen en arbeidsmarkt. Onze opdrachtgevers willen zich duidelijk onderscheiden en hun aanbod afstemmen op regionale-landelijke arbeidsmarkt en maatschappelijk-wetenschappelijke ontwikkelingen. NIDAP beschikt over eigen sectoraal onderzoek waarin de leervragen van branches en beroepsgroepen worden geïnventariseerd. Onze onderzoeken sluiten aan op de CBS-microdata, bijvoorbeeld op het punt van verfijnde beroepsindeling. NIDAP maakt naast de ROA data ook gebruik van data-analyses op het gebied vacatureontwikkeling en kennis/competentie-eisen zoals dit gevraagd worden voor beroepen en functies.